powiększ zdjęcie

BURAK – NIEPOZORNE WARZYWO O WIELKIEJ MOCY

09.12.2014

burakBurak to mało wykwintne warzywo, które kojarzy się nam głównie ze świątecznym barszczem z uszkami. Jednak nie dajmy się zwieźć pozorom, bo burak jest jednym z najbardziej wartościowych warzyw, a sposobów na jego przyrządzenie jest całe mnóstwo.

Polska jest czwartym największym producentem warzyw, jednak jeśli chodzi o uprawy buraków jesteśmy niekwestionowanymi liderami. Buraki z polskich pól stanowią bowiem 85% całej produkcji w Unii Europejskiej. Są one coraz bardziej doceniane nie tylko na polskich stołach głównie ze względu na swoje prozdrowotne i dietetyczne właściwości. Korzenie buraka ćwikłowego (Beta vulgaris) są bogate w węglowodany, błonnik oraz kwasy organiczne  pomagające utrzymać równowagę kwasowo-zasadową organizmu. Jednak buraki są przede wszystkim obfitym źródłem związków biologicznie czynnych o właściwościach antyoksydacyjnych, takich jak: kwasy fenolowe, antocyjany i witamina C.

 

BURACZANA ANTYRODNIKOWA BOMBA

barszczykWszystkie warzywa i owoce zawierające fioletowe oraz czerwone barwniki należące do betacyjanin mają wysoki potencjał  antyoksydacyjny. Jednak to właśnie burak ćwikłowy jest głównym źródłem betacyjanin i jednym z dziesięciu roślin o najwyższym  potencjale antyoksydacyjnym. Do fitozwiązków występujących w buraku w największym stężeniu należy przede wszystkim betanina. W dużych ilościach obecne są w nich również związki fenolowe (kwas p-kumarowy, kwas ferulowy). Składniki te są silnymi antyutleniaczami, które mają potwierdzoną naukowo zdolność m.in. do hamowania rozwoju niektórych typów nowotworów. Naukowcy udowodnili, że pochodząca z buraków betanina oraz betanidyna już w bardzo niewielkich stężeniach hamuje powstawanie wolnych rodników i ich szkodliwy wpływ na komórki.

 

BURAKIEM W RAKA

sok_burakBuraki, a dokładnie zawarte w nich betalainy są od lat obiektem zainteresowań badaczy. Już w latach dziewięćdziesiątych udowodniono, że betanina wyizolowana z  buraka ćwikłowego odpowiada za procesy antynowotworowe przyczyniając się do hamowania rozwoju raka skóry i płuc oraz ograniczania – w stopniu zależnym od spożytej ilości tej substancji – wzrostu komórek nowotworów jelita, piersi, żołądka oraz ośrodkowego układu nerwowego. W badaniach udowodniono również, że betanina może przyspieszać proces obumierania komórek przewlekłej białaczki szpikowej. W innym badaniu, przeprowadzonym na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej dowiedziono, że sok z buraka chroni przed uszkodzeniem DNA zdrowe komórki serca u myszy, którym podawano antracyklinę – lek szeroko stosowany w chemioterapii nowotworów. Antracyklina aplikowana wraz z sokiem z buraka myszom z białaczką wpływała na szybsze i pełne wyleczenie około połowy z nich. Te i inne wyniki podobnych badań sugerują, że połączenie chemioterapii i odpowiedniego leczenia żywieniowego może być bardziej skuteczną formą terapii nowotworowej oraz chronić zdrowe komórki przed niepożądanymi skutkami stosowania leków onkologicznych.

 

UMIAR WSKAZANY

brownie2Mimo, że buraki mają szereg korzystnych dla zdrowia właściwości to nie należy przesadzać z ich spożyciem, gdyż zawierają znaczne ilości azotanów, które przekształcają się w organizmie w potencjalnie kancerogenne nitrozoaminy. Oprócz azotanów w burakach kumuluje się szereg metali ciężkich, które mogą zaburzać niektóre procesy fizjologiczne organizmu.

 

BURAK W KUCHNI

salatka2-300x236Z buraków produkowana jest głównie ćwikła, konserwy, sałatki, barszcz i mrożonki oraz czerwony barwnik spożywczy – betanina (czerwień buraczana, E 162). Wykorzystanie buraka w kuchni nie musi ograniczać się do barszczu czy zasmażanych buraczków. Buraki możemy jeść na surowo, smażyć, piec, robić z nich chipsy, ciasto i słodkie babeczki, dodawać do sałatek, sosów i dipów, barwić nim makaron czy ryż, marynować, przyrządzać sok.

 

Nie masz pomysłu na danie z burakiem w roli głównej? Zainspiruj sie naszymi przepisami. Oto kilka przepisów na dania z buraków na blogau Dafi:

Sałatka z buraków i koziego sera
Brownie z burakiem
Zupa-krem z buraków.

 

Bibliografia:

1.  Nowak D., Syta M. (2007): Wpływ sposobu przygotowania surowca do procesu suszenia na zawartość czerwonych barwników betalainowych w suszach z buraka czerwonego, Postępy techniki przetwórstwa spożywczego, s. 15-18.
2. Piasek A., Bartoszek A., Namiesnik J. (2009): Substancje pochodzenia roślinnego przeciwdziałające kardiotoksyczności towarzyszącej chemioterapii nowotworów, Postepy Hig Med Dosw. (online), t. 63, s. 142-158.
3. Szlaty M. (2008): Znaczenie fizjologiczne oraz biodostępność betacjanin, Postępy Fitoterapii, t. 1, s. 20-25.

Skomentuj artykuł
Popularne wpisy
DAFI na Instagram obserwuj