KOMOSA RYŻOWA

Żyjemy coraz szybciej, dlatego szukamy metod na łatwe i błyskawiczne uzupełnienie substancji odżywczych i witamin.  Jesteśmy też coraz bardziej świadomymi konsumentami, dlatego chcemy wybierać żywność, która zapewni nam zdrowie i witalność. Nie przypadkowo w ostatnim czasie w centrum zainteresowania znalazła się komosa ryżowa. Roślina ta bowiem ma ogromny potencjał prozdrowotny.

Komosa ryżowa, znana na świecie jako quinoa, jest uprawiana w Ameryce Południowej od ponad 5 tysięcy lat. To pseudozoboże było podstawowym pokarmem Inków i Azteków. Czczono ją jako roślinę dającą życie. W trakcie kolonizacji Hiszpanie zakazali uprawy komosy jako element walki kulturowej z autochtonami. W zamian nakazali hodowlę kukurydzy.

Quinoa rośnie dziko nawet na wysokości 4 500 m n. p. m. m. in. na łąkach Andów, gdzie  gleba jest jałowa, a klimat surowy. Komosa jest jednak odporna na niekorzystne warunki klimatyczne. Dzięki temu uprawy tej rośliny przyjęły się w różnych regionach świata: Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Indiach i Wielkiej Brytanii. Na dzień dzisiejszy największym eksporterem komosy ryżowej jest Peru oraz Boliwia. W krajach Ameryki Południowej z nasion tej rośliny wytwarza się mąkę, z której produkowane jest pieczywo, polenta, makarony czy płatki śniadaniowe.

BEZ GLUTENU

Komosa ryżowa nie jest spokrewniona z pszenicą i nie zawiera glutenu.  Ponadto jest bogata w aminokwasy, dlatego jest polecana osobom będącym na diecie bezglutenowej,  chorującym na celiakię (alergia na gluten), wegetarianom i weganom. Stosunkowo dobrze przyswajalne białko może stanowić substytut również dla soi, ryżu, kasz i makaronów. W Internecie znajdziemy wiele przepisów na potrawy z ziaren oraz kiełków komosy ryżowej. Jej łagodny smak  sprawia, że może być wykorzystywana do przygotowania dań głównych, sałatek, pieczywa, deserów i ciast.

BOGACTWO WARTOŚCI ODŻYWCZYCH

Komosa charakteryzuje się przede wszystkim wysoką zawartością białka (12-22%). Poziom ten jest znacznie większy niż w innych jadalnych roślinach, a podobny do ilości protein w mięsie. Dla porównania mięso drobiowe ma go ok. 19%, a wołowe 20%. Komosa ryżowa wyróżnia się na tle innych roślin zbalansowanym zestawem aminokwasów. Zawiera lizynę oraz metioninę i cysteinę, w które ubogie są tradycyjne zboża.

 Quinoa charakteryzuję się ponadto dobrym stosunkiem tłuszczy do węglowodanów i białek. Ziarna komosy zawierają ok. 6% tłuszczu, w tym głównie zdrowe tłuszcze nienasycone (linolenowy, oleinowy i linolowy). Prawie połowę suchej masy ziarna komosy ryżowej stanowi skrobia, jednak dzięki obecności błonnika sprawia, że jej trawienie i wchłanianie jest wolniejsze. Ponadto zawiera ona mało fruktoz i glukozy, co przemawia za jej użyciem w codziennej diecie cukrzyków oraz osób odchudzających się.

MOC PRZECIWUTLENIACZY

Quinoa jest również źródłem wapnia, kwasu foliowego, potasu, magnezu, żelaza, cynku, manganu i miedzi, których poziom jest wyższy niż w popularnych zbożach. Komosa zwiera dwa razy więcej witaminy młodości, czyli witaminy E, niż ziarna żyta i pszenicy. Witamina ta chroni komórki przed przedwczesnym straszeniem się. Komosa zawiera tez inne antyoksydanty, takie jak kwasy fenolowe i flawonoidy, których brak w nasionach innych zbóż.

KOMOSA I NASA

Wysoka wartość odżywcza, duża zawartość białka, bogaty skład aminokwasowy oraz łatwość i wszechstronność w przygotowywaniu posiłków sprawiło, że komosa poleciała w kosmos. W 1993 roku quinoa była testowana jako CELSS (źródło pożywienia i tlenu w kontrolowanych ekologicznych systemach podtrzymywania życia) w długoterminowych lotach załogowych. Komosa ryżowa przeszła egzamin pomyślnie i została określona jako idealny kandydat do tych celów.  W przyszłości możemy spodziewać się wzrostu zainteresowania komosą ryżową. My już dziś zachęcamy, aby włączyć  ją do codziennej diety, bo przecież Inkowie i NASA nie mogli się mylić.

Bibliografia:

1. Worobiej E., Pałyga J., Piecyk M. (2011):  Charakterystyka wybranych związków odżywczych i nieodżywczych w produktach z nasion komosy ryżowej (chenopodium quinoa willd.), Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, t. 205, s. 176-183.

2. Sułkowski M., Gawlik-Dziki U., Czyż J. (2011): ,,Komosa ryżowa-słabo znane pseudozoboże o kosmicznych właściwościach”, Kosmos, problemy nauk biologicznych, t. 60, 3-4, s. 475-481.