MIKROFLORA A ODCHUDZANIE

Niezaprzeczalnym faktem jest, że główną przyczyną nadmiernej masy ciała jest nieprawidłowa, wysokokaloryczna dieta. Jednak czy w rozwoju otyłości może odgrywać rolę również flora jelitowa? Stres, antybiotykoterapie, niezdrowa dieta i brak aktywności fizycznej wpływają niekorzystnie na jej skład. Wiele badań przeprowadzanych w ostatnich latach wykazało zależność między masą ciała oraz mikroflorą jelitową.

,,Zła” mikroflora sprzyja tyciu i zaburzeniom metabolicznym

W wielu badaniach wykazano, że modyfikacja flory jelitowej może sprzyjać przybieraniu na wadze. Jedno z doświadczeń na myszach udowodniło, że niekorzystne zmiany mikroflory zachodzą już po jednym dniu wysokotłuszczowej diety. W innym badaniu wykazano, że bakterie jelitowe bytujące w jelitach otyłych myszy mają zdolność do rozkładu trudno strawnych polisacharydów i pozyskiwania z nich dodatkowej energii. Skutkowało to tym, że szczupłe myszy, mimo że spożywały takie same ilości tego samego pożywienia, przyswajały mniej kalorii. Jednak, gdy jednej grupie gryzoni przeniesiono florę jelitową otyłych osobników, a drugiej szczupłych, już po dwóch tygodniach zaobserwowano, że myszy z pierwszej grupy przyswajały więcej kalorii ze spożywanego pokarmu, a przyrost tkanki tłuszczowej był u nich prawie dwa razy większy niż u osobników z drugiej grupy.

Odnotowano również, że myszy z mikroflorą od osobników otyłych miały większą słoność do insulinooporności i stłuszczeniowej niealkoholowej choroby wątroby, czyli częstych powikłań u osób otyłych. Dieta wysokotłuszczowa powodowała, że mikroflora jelitowa gryzoni przekształcała zawartą w pożywieniu cholinę w toksyczne dla wątroby metyloaminy.

Skład ma znaczenie

Porównując skład mikroflory myszy szczupłych i otyłych zauważono znaczne różnice. Osobniki z większą masą ciała miały prawie 50% mniej bakterii ze szczepów Bacteroidetes, która sprzyja spadkowi masy ciała oraz proporcjonalnie więcej bakterii typu Firmicutes predysponującej do rozwoju cukrzycy typu 2. Wyniki te są zbieżne z analizami przeprowadzonymi na mikroflorze osób otyłych. U nich również odnotowano wzrost liczebności Firmicutes i spadek Bacteroidetes.

W jednym z badań sprawdzono jaki wpływ na florę jelitową ma operacja bariatryczna (RYGB – zespolenie omijające żołądkowo-jelitowe z pętlą Roux-en-Y), która skutkuje znacznym spadkiem masy ciała u osób otyłych. U badanych osób zaobserwowano wzrost liczebności Bacteroidetes.

W innym doświadczeniu zaobserwowano znaczny wzrost liczby bakterii metagennych. Wspomagają one proces fermentacji polisacharydów prowadzony przez bakterie. Powoduje to większe pozyskiwanie energii z trudno strawnej żywności, co może być kolejnym czynnikiem przyczyniającym się do rozwoju otyłości.

Obserwowane w niektórych doświadczeniach różnice w składzie mikroflory jelitowej otyłych i szczupłych myszy są jednak bardziej złożone niż sądzono, gdyż zbyt wiele czynników przyczynia się do rozwoju otyłości, które z kolei wpływają na mikroflorę jelitową i jej skład, stąd trudności w interpretacji wyników.

Jak wyhodować ,,odchudzającą” mikroflorę?

Leczenie otyłości poprzez modyfikację flory jelitowej i jej poszczególnych szczepów to przyszłość medycyny. Z pewnością prawidłowy jej skład i równowaga pomiędzy ilością poszczególnych rodzajów bakterii w jelitach korzystnie wpływa nie tylko na utrzymanie prawidłowej masy ciała, ale na cały organizm człowieka. Codzienna dieta ma największa znaczenie w kontekście kształtowania mikroflory. Aby wspomóc wzrost ,,odchudzającej” flory bakteryjnej należy spożywać jak najwięcej produktów  pochodzenia roślinnego, przede wszystkim surowe warzywa, owoce, zioła, mleczne produkty fermenotwane (kefiry, jogurty, maślanki), produkty pełnoziarniste i kiszonki.

Bibliografia:

1. Dziewiatowska i wsp. (2014): ,, Związek pomiędzy mikroflorą jelitową a otyłością”, Forum Zaburzeń Metabolicznych, t. 5, 1, s. 20–25.
2. Ostrowska L. i Smarkusz J. (2016): ,, Modyfikacja mikroflory jelitowej sposobem zapobiegania lub leczenia otyłości i schorzeń metabolicznych?”, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2016;7(2):53-61
3. Stachowicz N. i Kiersztan A. (2013): ,, Rola mikroflory jelitowej w patogenezie otyłości i cukrzycy”, t. 63, s. 288-303.