IBS (ang. irritable bowel syndrome), czyli zespół jelita drażliwego jest coraz powszechniej występującym schorzeniem w społeczeństwach krajów zachodnich. Odpowiednio dobrana dieta może w dużym stopniu zmniejszyć objawy IBS i znacząco poprawić samopoczucie oraz jakość życia chorych.
Zespół jelita drażliwego objawia się najczęściej przewlekłymi, nawracającymi wzdęciami, bólami w obrębie jamy brzusznej oraz zmianami rytmu wypróżnień, bez współistniejącej przyczyny organicznej czy biochemicznej. Szacuje się, że 10-20% społeczeństwa cierpi na IBS, częściej kobiety oraz osoby po 50 roku życia. Wydawałoby się, że jest to dość błaha dolegliwość, jednak IBS może utrudniać funkcjonowanie w społeczeństwie i obniżać jakość życia.
Dieta w zespole jelita drażliwego
Istnieje wiele czynników zaostrzających objawy IBS, a jednym z nich jest dieta. Należy pamiętać, że objawy IBS są bardzo szerokie i u każdego pacjenta choroba przebiega inaczej.
Co może zaostrzać objawy IBS?
– dieta bogata w cukry proste i tłuszcze,
– kawa,
– alkohol.
Co z laktozą?
W przypadku ISB wielu chorych w pierwszej kolejności zamiast odstawić niezdrowe i ciężkostrawne potrawy, rezygnuje z produktów zawierających laktozę, a przede wszystkim z mleka, jogurtów i twarogów.
Powszechnie deklarowana nietolerancja laktozy u pacjentów z IBS została przebadana na 122 pacjentach z IBS. Sprawdzano ich reakcję na podawane produkty. W badaniu zastosowano podwójną ślepą próbę tzn. ani pracownicy podający posiłki, ani badani nie wiedzieli, które pokarmy zawierają laktozę, a które nie. Dzięki temu uniknięto tzw. efektu oczekiwanego. Podczas badania pacjenci otrzymywali przez 3 tygodnie dietę ubogo-laktozową (5, 10, 15 g laktozy/dobę) oraz placebo. W efekcie nie zauważono różnić w ustępowaniu dolegliwości IBS pomiędzy poszczególnymi grupami pacjentów.
Czy gluten może być przyczyną IBS?
Istnieją różne i często sprzeczne doniesienia na temat wpływu glutenu na przebieg zespołu jelita drażliwego. Jedno z badań wykazało, że gluten wpływa niekorzystnie na przebieg IBS poprzez zaostrzanie dolegliwości bólowych, wzdęcia oraz zmianę konsystencji stolca. Z kolei w innym badaniu nie zaobserwowano znaczących różnic w dolegliwościach u pacjentów deklarujących nietolerancję glutenu i wykazujących objawy IBS. Jeśli więc decydujemy się na usunięcie glutenu z diety, należy robić to w sposób przemyślany, ponieważ eliminując ten składnik zbóż ograniczamy również spożycie np. błonnika, który wpływa pozytywnie na skład flory bakteryjnej jelit oraz zapobiega zaparciom.
Dieta Low FODMAP
W ostatnim czasie coraz więcej mówi się o diecie z niską zawartością fermentujących oligo-di- i monosacharydów (ang. Low Fermentable, Oligo-, Di-, Mono-saccharides And Polyols, w skrócie L-FODMAP). Do tej grupy zaliczamy fruktozę, laktozę, fruktany, galaktooligosacharydy, sorbitol, mannitol i ksylitol. Dieta o niskiej zawartości FODMAP polega na ograniczaniu spożywania żywności zawierającej wyżej wymienione węglowodany, które słabo wchłaniają się w jelitach, dlatego powodują wzrost ciśnienia osmotycznego i ulegają fermentacji.
Produkt | Niska zawartość FODMAP | Wysoka zawartość FODMAP |
Produkty białkowe | ryby, mięso, tofu | rośliny strączkowe: ciecierzyca, soja, fasola, soczewica |
Produkty mleczne | ser żółty, ser brie, ser camembert, mleko migdałowe, mleko ryżowe, masło, masło orzechowe, margaryna | twaróg, mascarpone, ricotta, jogurty, maślanka, mleko, śmietana, mleko sojowe |
Produkty zbożowe | produkty bezglutenowe, mąka orkiszowa i jej produkty, płatki ryżowe, mąka owsiana i jej produkty, komosa ryżowa | żyto, produkty pszenne |
Owoce | jagody, truskawki, mandarynki, pomarańcza, ananas, grejpfrut, cytryna, banan, winogrona, kiwi | jabłko, gruszka, mango, arbuz, nektarynka, brzoskwinia, morele, śliwki, owoce suszone, owoce z puszki |
Warzywa | marchew, ogórki, pomidory, kapusta pekińska, seler, papryka, kukurydza, sałata, dynia, kabaczek, bataty, szczypior, bakłażan | cebula, czosnek, brokuły, kalafior, szparagi, karczochy, patisony, brukselka, groszek zielony, pory, buraki ćwikłowe, kapusta, grzyby, koper włoski |
Inne | syrop klonowy, cukier kryształ, stewia, aspartam | syrop z agawy, miód, syrop glukozowo-fruktozowy, słodziki (sorbitol, mannitol, maltitol, ksylitol) |
Źródło: http://www.med.monash.edu/cecs/gastro/fodmap/ 10.03.2018
Bibliografia: