Owies jest źródłem wielu cennych składników odżywczych i biologicznych. Zdaniem lekarzy oraz dietetyków produkty owsiane są ważnym elementem diety, szczególnie u osób z nadwagą i otyłością, hipercholesterolemią, miażdżycą, cukrzycą, nadciśnieniem czy zaburzeniami czynnościowymi przewodu pokarmowego. Płatki owsiane należą do żywności funkcjonalnej, ponieważ udowodniono na podstawie wielu badań naukowych ich korzystny wpływ na poprawę stanu zdrowia i samopoczucia oraz zmniejszanie ryzyka rozwoju wielu schorzeń.
Wpływ spożycia płatków owsianych na zmniejszenie stężenia cholesterolu we krwi udowodniono po raz pierwszy w latach 60-tych XX w. Od tamtej pory przeprowadzono dziesiątki podobnym badań i podczas większości z nich zaobserwowano obniżenie stężenia cholesterolu całkowitego we krwi od 4 do 15%. Wprowadzenie przetworów owsianych do diety powoduje spadek stężenia cholesterolu nawet u osób zdrowych.
Stopień obniżenia stężenia cholesterolu zależy od ilości spożywanych przetworów owsianych, a dokładnie zawartych w nich beta-glukanów. Niezależnie od tego czy badani ograniczali w diecie tłuszcz i cholesterol czy nie, porcja przetworów owsianych, które wywierały działanie hipocholesterolemiczne odpowiadała 2/3 filiżanki płatków owsianych zawierających 3 g beta-glukanów.
Płatki owsiane ze względu na wysoką zawartość błonnika powodują opóźnianie opróżniania żołądka jak również utrudnianie trawienia oraz wchłaniania węglowodanów w jelicie cienkim. Przyczyniają się w ten sposób do poprawy glikemii u osób z cukrzycą oraz zaburzeniami gospodarki węglowodanowej.
Wolniejszy wzrost poziomu cukru we krwi po spożyciu posiłku zawierającego owies skutkuje mniejszym wydzieleniem insuliny, co powoduje mniejszą odpowiedź glikemiczną po następnym posiłku.
Beta-glukany owsiane wyróżnia wysoki stopień rozpuszczalności w wodzie. Dzięki temu znacznie skuteczniej obniżają glikemię i insulinemię w porównaniu np. do tej samej ilości beta-glukanów jęczmiennych. β-glukanów jęczmiennych.
Produkty owsiane, a zwłaszcza płatki owsiane, otręby owsiane i mąka owsiana, charakteryzują się mniejszym indeksem glikemicznym niż ich pszenne, kukurydziane czy jęczmienne odpowiedniki. Z tego powodu przetwory owsiane mogą pomagać w zapobieganiu i leczeniu otyłości.
Badania dowodzą, że dodatek do posiłku płatków owsianych obniża poziom cukru we krwi u osób otyłych oraz/lub cukrzyków. Wpływ na glikemię po spożyciu płatków owsianych ma również stopień ich rozdrobnienia. Grubsze (ok. 1,0 mm) powodowały mniejszy wzrost glukozy i insuliny w porównaniu do cieńszych.
Posiłki zawierające płatki owsiane mają wysoką wartością odżywczą oraz niską gęstość energetyczną. Dzięki temu powodują większe uczucie sytości w porównaniu do takiej samej porcji płatków innych zbóż.
Zawarty w płatkach owsianych rozpuszczalne frakcje błonnika pokarmowego mogą odgrywać istotną rolę we wspomaganiu leczenia nadciśnienia tętniczego. Według badań dodatek do posiłków 5-7 g beta-glukanów dziennie zmniejsza wartość ciśnienia skurczowego i rozkurczowego zwłaszcza u osób z nadciśnieniem i otyłością.
Produkty naturalnie zawierające duże ilości błonnika, takie jak płatki owsiane, mogą zmniejszać ryzyko wystąpienia niektórych nowotworów. Włókno pokarmowe pobudza wzrost probiotycznych bakterii, które produkują kwas octowy, propionowy i masłowy w jelicie grubym. Wpływa to pozytywnie na kondycję błonę śluzową jelita cienkiego i kolonocytów, redukując w ten sposób ryzyko stanów zapalnych oraz rozwoju nowotworów jelita grubego.
Bibliografia: