ZALETY BROKUŁÓW

Brokuły są jednymi z najzdrowszych warzyw. Zalicza się je do żywności antynowotworowej. Chronią również przed miażdżycą i chorobami serca. Jakie są ich inne zalety?

BROKUŁY I ICH PROZDROWOTNE WŁAŚCIWOŚCI

Naukowcy uważają, że właściwe funkcjonowanie organizmu jest możliwe dzięki dostarczaniu wraz z żywnością przeciwutleniaczy. Brokuły są bogate w te związki, a zwłaszcza w polifenole, które wykazują działanie antynowotworowe oraz obniżają poziom cholesterolu. Ponadto niektóre polifenole, a dokładnie flawonoidy, odgrywają szczególnie istotną rolę w procesie uszczelniania i wzmacniania naczyń krwionośnych włosowatych oraz zapobieganiu zakrzepom, dzięki czemu chronią przed chorobami serca i miażdżycą.
Brokuły to warzywo nie tylko o znacznej zawartości związków polifenolowych, ale również glukozynolanów. Związki te należą do związków siarkowych o właściwościach przeciwrakotwórczych. Najlepszym źródłem glukozynolanów są rośliny krzyżowe (brokuły, kapusta, brukselka, kalafior). Glukozynolany chronią DNA komórek przed uszkodzeniami spowodowanymi działaniem wolnych rodników lub związków kancerogennych, które prowadzą do mutacji, a w konsekwencji – rozwoju nowotworu. Glukozynolany mają ponadto działanie antyprzerzutowe, przeciwzapalne, antyangiogenne (hamujące rozwój guza), antybakteryjne i przeciwwirusowe. W ostatnim czasie coraz większe zainteresowanie wśród badaczy wzbudza sulforafan. Jest to związek należący również do grupy przeciwutleniaczy i występujący w znaczących ilościach w brokułach. Wykazuje on wielokierunkowe działanie antynowotworowe oraz przyspiesza proces obumierania komórek rakowych.
 

KWAS FOLIOWY

Brokuły są bardzo dobrym źródłem kwasu foliowego. Witamina ta wykazuje wielokierunkowe działanie biologiczne. Bierze udział w syntezie DNA oraz pełni ważną rolę w tkankach, w których odbywają się intensywne podziały komórkowe, zwłaszcza w układzie krwiotwórczym i nabłonku przewodu pokarmowego. Odpowiednia ilość kwasu foliowego w codziennej diecie jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Kwas foliowy odgrywa kluczową rolę w początkowym rozwoju płodu. Niedobór tej witaminy w diecie kobiety ciężarnej może prowadzić do powstawania wad wrodzonych cewy nerwowej u płodu oraz niedokrwistości megaloblastycznej. U dorosłych, niedobory kwasu foliowego mogą nasilać zmiany miażdżycowe, co zwiększa ryzyko występowania m. in. choroby niedokrwiennej serca, zawału serca i udaru mózgu.  Zbyt małe spożycie tej witaminy wpływa również negatywnie na funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego oraz może wpływać na rozwój jelita grubego. Najbardziej narażone na niedobór folianów są kobiety w ciąży, dziewczęta w okresie dojrzewania oraz osoby starsze. Niedobory kwasu foliowego mogą wystąpić na skutek długotrwałego przyjmowania leków przeciwpadaczkowych, leków na nadkwasotę oraz środków antykoncepcyjnych. Farmaceutyki te zmniejszają bowiem bioprzyswajalność kwasu foliowego.

JAK PRZYGOTOWYWAĆ BROKUŁY?

Brokuły mogą być spożywane w stanie surowym lub po obróbce termicznej. Brokuły są też łatwe do zamrożenia, a obniżona temperatura nie wpływa negatywnie na ich smak, wygląd oraz właściwości odżywcze. Niestety obróbka termiczna zmniejsza zawartość polifenoli i innych prozdrowotnych składników brokułów. Straty tych związków zależą jednak od techniki kulinarnej. Najwięcej polifenoli zostanie utraconych podczas tradycyjnego gotowania. Znacznie lepszym rozwiązaniem będzie ugotowanie brokułów na parze. Zapobiegnie to wypłukiwaniu z nich wielu cennych składników odżywczych. Brokuły powinny być stałym elementem naszej diety. Pamiętajmy, że codzienne spożywanie warzyw i owoców w ilości nie mniejszej niż 0,5 kg ma korzystny wpływ na nasz organizm ze względu na zawartość polifenoli jak i innych związków takich jak m. in.  błonnik, witaminy i składniki mineralne.

Bibliografia:

1. Czeczot H.: Kwas foliowy w fizjologii i patologii, Postepy Hig Med Dosw., 2008, t. 62, s. 405-419.
2. Szydłowska A., Czrniecka-Skubian E.: Wpływ sposobu gotowania i przechowywania po ugotowaniu na temperaturę, wydajność i jakość sensoryczną brokułów, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2006, t. 1, 46, s. 117-132.
3. Wieczorek C.: Effect of Thermal Treatment on Changes of Polyphenols Content in BroccoliPolish Journal of Natural Sciences, 2007, t. 4, s. 129-136.
4. Zalega J., Szostak-Węgierek D.: Żywienie w profilaktyce nowotworów. Część I. Polifenole roślinne, karotenoidy, błonnik pokarmowy, Probl Hig Epidemiol, 2013, t. 94, 1, s. 41-49.