LIKOPEN – SAMO ZDROWIE

Likopen to czerwony barwnik należący do karotenoidów. Występuje przede wszystkim w pomidorach. Jest to substancja odporna na temperaturę, a podgrzewanie, duszenie, smażenie czy pieczenie pomidorów zwiększa bioprzyswajalność likopenu w organizmie. Dieta bogata w przetwory z pomidorów jest zalecana w prewencji nowotworów i chorób cywilizacyjnych.

POMIDOREM W CHOROBY

Likopen ma silne właściwości przeciwutleniające. Chroni organizm przed stresem oksydacyjnym, którego nadmiar prowadzi do uszkodzeń DNA, a w konsekwencji – do mutacji. Wolne rodniki przyspieszają procesy starzenia i są główną przyczyną wielu chorób cywilizacyjnych takich jak: miażdżyca, nowotwory, cukrzyca, niedokrwienna choroba serca, schorzenia autoimmunologiczne i neurodegeneracyjne. Likopen może również obniżać poziom cholesterolu, niwelując w ten sposób ryzyko wystąpienia schorzeń układu krążenia. Badanie EURAMIC wykazało, że wysoki poziom likopenu w osoczu krwi zmniejsza o połowę zagrożone ryzykiem zawału serca. Dzienna dawka, która uchroni nas przez zawałem to ok. 60 mg likopenu czyli ok. 0,9 kg pomidorów.

LIKOPEN KONTRA RAK

W ostatnim czasie wiele mówi się na temat przeciwnowotworowej żywności. Do takiej żywności z pewnością możemy zaliczyć pomidory, jak również sosy i przeciery pomidorowe. Zawarty w nich likopen charakteryzuje się szerokim działaniem antynowotworowym. Hamuje on stany zapalne i namnażanie się komórek rakowych, jak również stymuluje ich obumieranie. Badania epidemiologiczne wykazały, że mężczyźni spożywający duże ilości likopenu są mniej narażeni na zachorowanie na raka prostaty. Spożywanie likopenu niweluje również ryzyko innych nowotworów, a zwłaszcza płuc, żołądka, szyjki macicy oraz piersi. Z badań wynika, że kobiety chorujące na nowotwór szyjki macicy lub piersi mają niskie stężenie likopenu w osoczu krwi. Prace badawcze dotyczące zastosowania likopenu w kuracji antynowotworowej nadal trwają, jednak badania prowadzone in vitro przynoszą wiele pozytywnych rezultatów.

KETCHUP LEPSZY NIŻ POMIDOR

Ketchup to najpopularniejszych dodatek do dań typu fast-food. Wydawałoby się, że jest on równie  niezdrowy jak żywność, z którą jest najczęściej spożywany.  Nic bardziej mylnego. Dobrej jakości ketchup ma wiele właściwości prozdrowotnych i zawiera znacznie więcej likopenu niż pomidory. Ketchup jest również bogaty w potas, witaminę A i C. Ma więc właściwości antyrodnikowe, chroni przed chorobami serca oraz nowotworami. Zawartość likopenu w ketchupach dostępnych na rynku jest bardzo różna. Najwięcej likopenu zawierają ketchupy z wysoką zawartością koncentratu pomidorowego. Na poziom likopenu nie ma zaś wpływu ilość użytych do produkcji pomidorów. Przy wyborze ketchupu warto również zwrócić uwagę na obecność substancji dodatkowych, takich jak sztuczne konserwanty np. benzoesan sodu. Ich zawartość znacznie obniża prozdrowotne cechy tego produktu. Wybierajmy ketchup konserwowany naturalnie np. poprzez pasteryzację. Lecz nie tylko ketchup jest dobrym źródłem dobrze przyswajalnego likopenu. Jest go również dużo w innych przetworach z pomidorów takich jak: sosy, soki, pasty, zupy czy dżemy. Im bardziej przetworzone pomidory, tym lepiej. Obróbka cieplna (gotowanie, smażenie, pieczenie) zwiększa bowiem biodostępność likopenu. Jego przyswajanie będzie jeszcze lepsze jeśli do dania z pomidorów dodamy oliwę lub olej, gdyż związek ten rozpuszcza się w tłuszczach. Warto przyrządzać dania z  przetworów pomidorowych zwłaszcza zimą, kiedy w sklepach dostępne są jedynie mało aromatyczne pomidory szklarniowe.

Bibliografia:

1. Kowalczyk D., Baraniak B.: Zawartość likopenu i właściwości przeciwutleniające wybranych ketchupów łagodnych, Bromat. chem. toksykol., 2012, t. 45, 3, str. 494–499.
2. Kwiatkowska E.:  Likopen w profilaktyce chorób cywilizacyjnych, Post. Fitoter., 2010, t. 1, str. 38-41.
3. Trelikowska K., Witkowska A., Dobrzycka B., Terlikowski S. J.:  Likopen w chemoprofilaktyce raka piersi, Prz. Menopauz., 2013, t. 4, str. 358–362.