JEDZ JABŁKA!

Jabłko – dawniej symbol zdrady i grzechu aktualnie kojarzone jest ze zdrowiem, witalnością oraz młodością. I słusznie, bo jabłka to źródło wielu wartościowych związków fenolowych, które mają udowodnione działanie antyutleniające, przeciwzapalne, przeciwalergiczne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, a nawet antynowotworowe. Jabłko to najbardziej popularny owoc zarówno w Polsce jak i na świecie. W ostatnim czasie polskie jabłka stały się nawet elementem gry politycznej. Miejmy nadzieję, że wpłynie to na wzrost spożycia tych owoców, bo jabłka to samo zdrowie.

Jabłko to ważny element polskiej diety. Rocznie Polak zjada ich średnio ponad 20 kg. Polska jest jednym z największych producentów tych owoców na Świecie. W 2012 roku ich produkcję oceniono na ok 2,8 mln ton. Z jabłek, które nie zostaną sprzedane do bezpośredniego spożycia produkowane są soki, nektary, napoje, syropy, koncentraty, kompoty, dżemy, aromaty, ocet, wina i cydr.

GATUNKI I ODMIANY JABŁONI

Jabłoń (Malus) należy do rodziny różowatych (Rosaceae). Na świecie występuje ok. 30 dzikich gatunków tej rośliny. Rośnie głównie w klimacie umiarkowanym w Europie i Azji. Liczba gatunków sadowniczych wynosi kilkaset jednak większość światowej produkcji jabłek ogranicza się do zaledwie 20-30 gatunków. W ciągu ostatnich 20 lat powstało wiele nowych odmian jabłoni. Charakteryzują się one lepszą jakością, odpornością na pleśnie, grzyby i szkodniki, długie przechowywanie i mróz. Liczba nowych odmian jabłoni jest imponująca i tylko nieliczne z nich są w stanie utrzymać się na rynku. Wpływ na to mamy my, czyli konsumenci. Lubimy, gdy jabłka są estetyczne, mają gładką, czerwoną i błyszczącą skórkę i nie są poobijane. Popularne odmiany uprawiane w Polsce na największa skalę to Idared, Jonagold i Szampion. Na dalszych miejscach plasują się Cortland, Lobo, Gloster, Golden Delicious, Ligol, Elstar, Red Delicious, Gala, Spartan, Melrose, Jonatan, Antonówka i Mc Intosh.

DLA ZDROWEGO SERCA

,,Kto dwa jabłka konsumuje, ten na serce nie choruje”. Jest w tym ziarno prawdy, gdyż w czerwonej skórce jabłek kryje się silny antyutleniacz-kwercetyna. Ma ona działanie przeciwzapalne, gdyż hamuje aktywność cyklooksygenazy i lipooksygenazy, enzymów biorących udział w tworzeniu stanu zapalnego. Ponadto ma właściwości antyhistaminowe, czyli zmniejszające reakcję alergiczne. Kwarcetyna wpływa również korzystnie na układ sercowo-naczyniowy poprzez zapobieganie miażdżycy tętnic i przeciwdziałanie chorobie zakrzepowo-zatorowej. Badania wykazały, że flawonoidy takie jak kwercetyna obniżają ryzyko śmierci spowodowane chorobą wieńcową serca. Kwercetyna ma też silne właściwości antywirusowe. Hamuje m. in. wirusa opryszczki pospolitej.

WITAMINY, MINERAŁY I BŁONNIK

Jabłka są bogate w makroelementy takie jak potas, wapń i magnez. Najwięcej tych minerałów skumulowanych jest w skórce (2-3 razy więcej niż w miąższu). Jabłka to owoce, które bez względu na odmianę, sposób uprawy czy okres zbioru, gromadzą w skórce znacznie więcej składników mineralnych i pokarmowych niż we wnętrzu. Jedzmy je więc ze skórką, ale pamiętajmy zawsze o ich uprzednim umyciu, gdyż na ich powierzchni kumulują się metale ciężkie takie jak kadm i ołów.

Jabłka są bogate w błonnik, a dokładnie w pektyny. Poprawiają one perystaltykę jelit, oczyszczają organizm z toksyn i hamują wchłanianie cholesterolu. Wartość odżywcza poszczególnych odmian jabłek jest podobna, jednak badania pokazują, że stare odmiany jabłoni w porównaniu do nowych zawierają więcej antyutleniaczy i witamin. Stare odmiany jabłoni to np.: ananas berżenicki, boiken, cesarz Wilhelm, grafsztynek prawdziwy, chrochówka, jakubek, kosztela czy kronselska.

Bibliografia:

1. Borowska A. (2013): zmiany na rynku jabłek w Polsce z uwzględnieniem jabłek regionalnych, Roczniki ekonomii rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich, t. 100, 1, s. 152-167.
2. Kalinowska M. (2012): Prozdrowotne właściwości jabłek oraz metody izolacji i identyfikacji związków biologicznie czynnych z jabłek, Aparatura Badawcza i Dydaktyczna, t. 17/3, s. 37-44.
3. Kicińska J. i wsp. (2013): Pozostałość fungicydów ditiokarbaminianowych w jabłkach w latach 2000-2012, ZNIO, t. 21, s. 39-47.
4. Kiczorowska B. (2009): Zawartość Na, K, Ca I Mg w jadalnych częściach-w miąższu i skórce jabłek odmian uprawianych amatorsko, Bromat. chem. toksykol., t. 43/3, s. 803 – 807.
5. Nijveldt R. J. i wsp. (2001): Flavonoids: a review of probable mechanisms of action and potential applications, Am J Clin Nutr, t. 74, 4, s. 418-425.