Buraki są cennym źródłem związków bioaktywnych, takich jak czerwone barwniki betalainowe oraz związki polifenolowe. Przyczyniają się one do opóźniania procesów starzenia, zmniejszają ryzyko chorób, w tym nowotworów, wykazują właściwości przeciwutleniające, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne.
Czerwone buraki (Beta vulgaris) uprawiane są w wielu krajach na całym świecie i powszechnie spożywane jako część zwyczajowej diety. W ostatnich latach rośnie zainteresowanie aktywnością biologiczną buraków i możliwością ich wykorzystaniem w prewencji chorób, którym towarzyszy stres oksydacyjny oraz procesy zapalne.
Buraki są bogate w wiele związków bioaktywnych, które mają działanie lecznicze zwłaszcza w przypadku schorzeń przebiegających z przewlekłym stanem zapalnym. Wiele badań potwierdza, że spożywanie buraków zapewnia korzystne efekty fizjologiczne i może zapobiegać oraz wspomagać leczenie takich schorzeń jak: nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, cukrzyca typu 2 czy otępienie. Liczne badania pokazują, że regularne spożywanie buraków obniża ciśnienie krwi. Pozytywny wpływ buraków na układ sercowo-naczyniowy w dużej mierze wynika z wysokiej zawartości nieorganicznych azotanów. Związki te poprawiają napięcie naczyń krwionośnych, zapobiegają uszkadzaniu śródbłonka oraz agregacji płytek krwi, chroniąc tym samym przed miażdżycą i nadciśnieniem.
Buraki są również bogatym źródłem związków fitochemicznych, takich jak: flawonoidy, karotenoidy, kwas askorbinowy i fenole. Burak swoją czerwoną barwę zawdzięcza obecności grupy silnie aktywnych biologicznie barwników zwanych betalainami. Związki te występują tylko w kilku warzywach i owocach np. w pitai, jednak ich stężenie jest największe właśnie w burakach. Wiele badań wykazało, że są to związki posiadające silne właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwzapalne i przeciwutleniające, dlatego mogą być pomocne w zapobieganiu i leczeniu chorób wątroby, reumatoidalnego zapalenia stawów, a nawet nowotworów.
– obniżenie ciśnienie krwi,
– łagodzenie stanów zapalnych,
– hamowanie szkodliwego działania wolnych rodników,
– ochrona naczyń krwionośnych przed rozwojem miażdżycy,
– spowolnienie procesów neurodegeneracyjnych oraz starzenia się organizmu,
– blokowanie zmian nowotworowych.
Po zjedzeniu buraczków, wypiciu barszczu lub soku z buraka – mocz może barwić się na czerwono. Wbrew obiegowej opinii nie jest to objaw ,,dziurawych” czy nieszczelnych jelit. Przyczyną jest obecność betanin. W przypadku spożycia soku z buraka, betaniny są wydalane z moczem w ilości od 0,28 do 0,9 % . Dzieję się tak, ponieważ barwnik jest ten absorbowany z jelit w niewielkim stopniu oraz są wrażliwe na zmiany pH, działanie enzymów trawiennych oraz podwyższoną temperaturę.
Betaniny znajdują się w moczu każdego kto zje buraki, jednak czerwona barwa pojawia się jedynie w ok. 10-14% ludzi. Bituria jest indywidualną reakcją organizmu i zależy np. od pH (optymalna stabilność czerwonego koloru występuje między pH 4 a 5). Betaniny będą barwiły tylko kwaśny mocz. Obecność niektórych substancji takich jak kwas szczawiowy i kwas askorbinowy mogą działać ochronnie na betaniny, ograniczając ich degradację przez kwas żołądkowy. Istotne jest również nawodnienie organizmu. W małej objętości moczu barwnik będzie bardziej skoncentrowany i intensywny. Niektórzy badacze sugerują, że bituria może być objawem niedokrwistości.
Bibliografia: