powiększ zdjęcie

DIETA FODMAP

20.02.2020

Dieta FODMAP zyskała popularność 13 lat temu, kiedy po raz pierwszy została opisana  i jest obecnie uznaną na całym świecie strategią dietetyczną w zespole jelita drażliwego (IBS). Dieta uboga w słabo przyswajalne, fermentowalne, krótkołańcuchowe węglowodany (FODMAP) to skuteczna strategia radzenia sobie z objawami IBS.

Dieta FODMAP polega na eliminacji produktów bogatych w węglowodany, które mogą wywoływać wzdęcia lub inne dolegliwości charakterystyczna dla zespołu jelita drażliwego. Istnieją różne podtypy FODMAP różniące się długością łańcucha węglowodanowego, na które każdy reaguje ze zmianą rodzaju i nasilenia objawów.

Za głównych ,,winowajców” wywołujących objawy IBS uważa się następujące węglowodany:

 

  1. Oligosacharydy, fruktany i galaktooligosacharydy (GOS)

Cukry te mają najdłuższe łańcuchy i występują naturalnie w żywności, w tym w pszenicy i życie, roślinach strączkowych, orzechach, karczochach, cebuli i czosnku. Człowiek nie posiada  enzymu zdolnego do rozkładania fruktanów i GOS, dlatego są one źle wchłaniane. Węglowodany te są wysoce fermentowalne, a gazy powstają, gdy fruktany i GOS spotykają się z bakteriami okrężnicy.

  1. Laktoza

Laktoza to dwucukier występujący w produktach mlecznych, który wymaga enzymu laktazy do jego rozkładu na cukry proste. Aktywność laktazy może być zmniejszona w niektórych środowiskach etnicznych, takich jak azjatyckie i śródziemnomorskie, wraz z wiekiem oraz w okresach zapalenia jelit, takich jak aktywna choroba Leśniowskiego-Crohna. Wiele osób produkuje odpowiednią ilość laktazy do trawienia spożywanej laktozy w diecie, dlatego nie muszą oni ograniczać laktozy w ramach diety o niskiej zawartości FODMAP. Do oceny absorpcyjnej laktozy  można wykorzystać testy wodoru/metanu w wydychanym powietrzu.

  1. Fruktoza

Jest to cukier prosty występujący w niektórych owocach, w tym w jabłkach, gruszkach, arbuzach, mango, a także w miodzie i niektórych warzywach np. groszku cukrowym. Fruktoza jest również stosowana jako środek słodzący w postaci fruktozy lub syropu glukozowo-fruktozowego. Cukier ten ma zdolności do wciągania wody do światła jelita powodując biegunki, wzdęcie i ból jelita.

  1. Poliole

Najczęściej występujące w żywności to mannitol i sorbitol znajdujące się w jabłkach, gruszkach, owocach pestkowych, kalafiorze, grzybach i groszku. Poliole są również stosowane jako sztuczne środki słodzące, na przykład w bezcukrowych gumach do żucia. Poliole podobnie jak fruktoza są wchłaniane powoli ze światła jelita i wywołują podobne do niej objawy.

 

Dieta FODMAP skuteczna, ale…

Randomizowane kontrolowane badania wykazały, że dieta o niskiej zawartości FODMAP jest skuteczną terapią leczenia IBS, jeśli została wdrożona pod nadzorem dietetyka. Co ważne, diagnoza IBS powinna zostać potwierdzona przez lekarza przed rozpoczęciem diety. Kluczowe znaczenie dla powodzenia diety są umiejętności dietetyka. Doświadczenie w leczeniu zaburzeń żołądkowo-jelitowych, uwzględnianie rodzajów objawów, ich nasilenia, wyjściowego spożycia FODMAP oraz ogólnej zawartości składników odżywczych są niezbędne, aby terapia była skuteczna.

Dieta nie na całe życie

Dieta o niskiej zawartości FODMAP nie jest podejściem uniwersalnym dla każdego. Nie jest też dietą na całe życie. Jeśli ścisła dieta o niskiej zawartości FODMAP zostanie uznana za niezbędną, powinna na początku trwać od 4 do 6 tygodni. Badania sugerują bowiem, że ścisła długoterminowa dieta o niskiej zawartości FODMAP może negatywnie wpływać na mikroflorę jelitową. Po początkowym ścisłym okresie należy skonsultować się z dietetykiem, aby stopniowo wprowadzać do diety prebiotyczne FODMAP przy jednoczesnym łagodzeniu objawów IBS.

Dieta FODMAP jest skuteczna u zdecydowanej większości pacjentów. W przypadku tych, u których zawodzi, należy ponownie wprowadzić FODMAP do diety, a następnie rozważyć inne podejścia dietetyczne (lub inne niż dietetyczne).

 

 

 

Bibliografia:

1.   Barrett J. S (2017): ,,How to institute the low‐FODMAP diet”, Jurnal of Gastroenterology and Hepatology, t. 32 (1), s 8–10.

2.   Hill P. i wsp. (2017): ,,Controversies and Recent Developments of the Low-FODMAP Diet”, Gastroenterol Hepatol, t. 13 (1), s. 36–45.

3.   Whelan K. I wsp. (2018): ,,The low FODMAP diet in the management of irritable bowel syndrome: an evidence‐based review of FODMAP restriction, reintroduction and personalisation in clinical practice”, Journal of Human Nutrition and Dietetics, t. 31 (2), s. 239-255

Skomentuj artykuł
Popularne wpisy
DAFI na Instagram obserwuj